شورای عالی کار | تعریف – وظایف و مسئولیت‌های قانونی – اعضا

شورای عالی کار چه وظایفی بر عهده دارد؟ در طول تاریخ شاهد شکل گیری گروه‌ها و سندیکاهای مختلف توسط کارگران بوده‌ایم. کارگران که اغلب از سوی کارفرمایان مجبور به انجام کارهایی سخت با حقوقی اندک بودند برای اینکه بتوانند حقوق اولیه خود را کسب نمایند تصمیم به تشکیل چنین گروه‌هایی گرفتند. هدف اصلی تمام این گروه‌ها حمایت از کارگران بود. در زمان حاضر نیز برای اینکه حقوق کارگران پایمال نگردد و همچنین برای بهبود سطح زندگی کارگران یک نهاد دولتی با نام شورای عالی کار شکل گرفته است. در این مطلب به بررسی شورای عالی کار می‌پردازیم.

شورای عالی کار چیست ؟

با توجه به تعریف ارائه شده در قانون کار فصل دهم ماده 167 شورا‌ی عالی کار‌‌‌‌، شورایی است در وزارت کار که امور مربوط به کارگران و کارفرمایان بر عهده این شورا قرار می‌گیرد.

همان طور که از نام این شورا مشخص است شورایی می‌باشد که در زمینه حقوق و وظائف کارگران و کارفرمایان عمل می‌کند و در این خصوص تصمیم‌های مقتضی را می‌گیرد.

اعضای شورای عالی کار

در ادامه ماده 167 قانون کار اعضای این شورا به شرح زیر مطرح شده است:

1/ وزیر کار و امور اجتماعی که ریاست این شورا را بر عهده دارد.

2/ دو نفر از افراد آگاه و مطلع در زمینه مسائل اجتماعی و اقتصادی. وزیر کار و امور اجتماعی این دو نفر را به هیئت وزیران معرفی می‌نماید و در صورتی که شرایط لازم را داشته باشند هیات وزیران حضور آنان را تصویب می‌نماید. باید توجه داشت که یکی از این دو نفر باید از بین اعضای شورای عالی صنایع انتخاب شود.

3/ سه نماینده از سوی کارفرمایان. یک نفر از بخش کشاورزی انتخاب می‌گردد.

4/ سه نفر به عنوان نماینده کارگران که یک نفر از آن‌ها از بخش کشاورزی است. نمایندگان باید از سوی کانون عالی شوراهای اسلامی ‌کار انتخاب شوند.

بر اساس آنچه که در قانون آمده است تمام اعضا به استثنای وزیر کار و امور اجتماعی برای مدت دو سال انتخاب می‌گردند. بعد از اتمام دو سال انتخاب مجدد آنان بلامانع است.

وظایف شورای عالی کار

بر اساس کلیتی که در قانون کار مطرح شده است می‌توان به این نتیجه رسید که شورا‌ی عالی کار دارای 4 وظیفه عمده است که با در نظر گرفتن منافع سه جانبه دولت‌‌‌‌، کارگر و کارفرما در چارچوب قانون کار به وظائف خود عمل می‌کند. وظائف شورا‌ی عالی کار به شرح زیر می‌باشد:

تعیین حداقل دستمزد کارگران

یکی از مهم‌ترین وظایف شورا‌ی عالی کار با توجه به ماده 41 قانون کار تعیین حداقل دستمزد دریافتی کارگران است. این شورا موظف است حداقل سالی یکبار با توجه به نرخ تورم مطرح شده از سوی بانک مرکزی و وضعیت جسمی ‌و روحی کارگران و ویژگی‌های کار محول شده حداقل دستمزدی که یک کارگر باید دریافت نماید را مشخص کند. هیچ قرادادی نباید به کمتر از این مبلغ تنظیم گردد. گاهی ممکن است به ضرورت وضعیت اقتصادی و اجتماعی این شورا بیش از یکبار در سال این حداقل دستمزد را تعیین نماید.

حمایت از کارگران

بدون شک می‌توان علت اصلی تشکیل شورا‌ی عالی کار را حمایت از حقوق کارگران دانست. از همین جهت در قانون وظیفه تدوین آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی در رابطه با حمایت از کارگران بر عهده شورای عالی نهاده شده است. از جمله:

بر اساس ماده 52 قانون کار‌‌‌‌، انجام کارهای سخت و زیان آور و زیر زمینی باید به موجب آیین نامه‌ای باشد که از سوی شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار و شورای عالی تنظیم می‌گردد. این آیین نامه سپس به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت و درمان پزشکی خواهد رسید.

همچنین بر اساس ماده 90 قانون کار طول مدت کار و تعطیلات و مرخصی کارگران بر اساس آیین نامه تدوین شده از سوی شورا‌ی عالی کار است. این آیین نامه باید به تصویب هیئت وزیران برسد.

در قانون کار به موضوع کارگران زن پرداخته شده است. قطعا با توجه به وضعیت جسمانی حساس بانوان نیاز به تمایز قائل شدن میان آنان و دیگران هست. وظیفه تعیین نوع و میزان فعالیت کارگران زن بر عهده شورا‌ی عالی کار گذاشته شده است. این موضوع به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی می‌رسد.

بر اساس ماده 153 قانون کار کارگران می‌توانند شرکت‌های تعاونی داشته باشند و شورا‌ی عالی کار برای این تعاونی دستور العمل‌های مربوطه را صادر می‌نماید و به تایید وزیر کار و امور اجتماعی می‌رساند.

البته باید به این نکته توجه کرد که این تمام این آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها در راستای حمایت از کارگران نیست. به طور مثال شورای عالی موظف است تا موارد قصور کارگران‌‌‌‌، آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های انضباطی کارگاه‌ها را تدوین نماید و به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی برساند. این دستور العمل قطعا باید منافع کارفرما را تامین نماید.

تشکیل هیئت‌های حل اختلاف کارگر و کارفرما

در مواردی که بین کارگر و کارفرما اختلافی صورت می‌گیرد به طور مثال در مورد تاریخ و میزان مرخصی کارگر هیات‌هایی برای حل این مشکل تشکیل می‌شود. از نظر قانون کار شورا‌ی عالی کار باید اعضا و چگونگی تشکیل جلسات آنان را به عنوان مرجع حل دعاوی کار تعیین نماید و سپس به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی برساند.

تعیین موارد معافیت از قانون کار

از دیگر وظائفی که بر عهده شورا‌ی عالی کار نهاده شده است مشخص کردن فعالیت‌هایی است که می‌توان آن‌ها را از قسمتی از قانون کار معاف کرد. به طور مثال بر اساس ماده 189 قانون کار فعالیت‌های مربوط به پرورش و بهره برداری از درختان میوه‌‌‌‌، جنگل‌ها و مراتع‌‌‌‌، انواع نباتات و دامداری و… می‌توانند به پیشنهاد شورا‌ی عالی کار و تصویب هیات ویزران از شمول قانون کار خارج شوند.

شورای عالی کار به تنهایی وظایف خود را انجام ‌می‌دهد‌‌‌ ؟

یکی از سوالاتی که ممکن است در ذهن مخاطب ایجاد شود این است که شورای عالی کار برای انجام وظایفش از چه مرکزی کمک ‌می‌گیرد‌‌‌؟ که در این مورد باید بگوییم شورای عالی کار ابتدا کاری را که ‌می‌خواهد انجام دهد به هیئت وزیران پیشنهاد ‌می‌کند و سپس با کمک آن‌‌ها آن کار را به تصویب ‌می‌رساند.

برای دریافت پاسخ سوالات خود و مشاوره حقوقی در مورد شورا‌ی عالی کار می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تهران وکیل دات کام بهره ببرید. همچنین با عضو شدن در کانال تلگرامی ‌وکیل دات کام از آخرین اخبار حقوقی مطلع شوید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شورای عالی کار، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون شورای عالی کار پاسخ دهند.

سوالات متداول